Johan Goossens komt waar Helligen Hendrik al is

Nummer 23 – 2013

Het is het verschil tussen een hotel en een bed&breakfast. Bij een hotel weet je doorgaans wat je kunt verwachten. Bij een bed&-breakfast word je verrast door een sfeervol logement met zelfgebakken broodjes en jam of het valt je vies tegen. Hetzelfde geldt voor een voorstelling van een gevestigde cabaretier of een beginnende artiest die al blij is als de kleine zaal half gevuld is. Afgelopen week werd ik weer eens verrast in een kleine zaal, van Hof 88 in Almelo. Door een leraar nog wel.

Ik heb in de loop der jaren (mijn eigen schooltijd, de schooltijd van mijn dochters en andere akkefietjes) zwaar de pest gekregen aan scholen en onderwijzers. Blaaskaken, betweters. En Johan Goossens kwam al mijn vooroordelen vanuit de praktijk bevestigen. Heerlijk. Goossens zat werkloos thuis en werd daar volgens eigen zeggen een beetje raar van. Zonder diploma en zonder ervaring solliciteerde hij bij een ROC. Hij werd meteen aangenomen en kreeg dertien klassen van niveau 2. Scholieren van niveau 1 zitten in de bak en die van niveau 2 nog net niet. “Tenminste niet aan het begin van het schooljaar…”, aldus Goossens. Pijnlijk grappig, want het is veelal de wrange werkelijkheid. De zaal zat vol docenten.Ik ben zelden bij een voorstelling geweest waar het publiek zo door de cabaretier heen zat te kletsen of op de verkeerde momenten lachte. En als Goossens belangstellend vraagt wat er is, wordt er alleen maar gelachen en niks gezegd, kortom ROC niveau 2.

Goossens komt volgend seizoen alleen op 2 november nog naar het oosten des lands (Kulturhus in Borne) met deze show onder de titel Leer mij de mensen kennen. Ga er heen, hoor hoe het Nederlandse onderwijs kapot gaat, krijg van het sneue onderwijsvolk in de zaal de bevestiging… En wees niet bang dat er alleen maar een gefrustreerde ROC-leraar staat die dagelijks pistolen en messen inneemt van zijn leerlingen. Het gaat over treurige dagen, over gepest worden, over onzekerheid en racisme. Lang leve de kleine theaters en kulturhusen waar deze parels kunnen worden ontdekt. Ooit komen ze misschien op de televisie. En dat is dan weer de garantie voor volle zalen. Ook al is het niet de landelijke televisie, maar TV Oost.

Helligen Hendrik, het alterego van mijn collega Bert Eeftink, speelde deze week twee keer in een bijkans uitverkocht Odeon in Zwolle. Het Twentse dialect wordt in de hoofdstad van Overijssel met gemak gepikt. Hoewel ik een keer hoorde: “Wat zegt’ie nou?” Dat was toen Helligen Hendrik over de Jehova Getuige sprak die voor zijn deur stond: “Even de bladbloazer pakken.” Daarmee (voor de vaste fans) refererend aan de vorige show. Ik hoorde meer sketches en liedjes uit vorige shows voorbij komen: “Die kennen ze hier in Zwolle nog niet.” Eeftink als Helligen Hendrik is uitgegroeid tot een fenomeen. Een man die de show makkelijk alleen kan dragen en dat ook doet, want de rol van Skoffel Getje (sportverslaggever Paul Schabbink) is gemarginaliseerd, hoewel zijn muzikale talenten vooral achter de schermen zeer worden benut, alle muziek wordt (hoewel niet zichtbaar) live gespeeld. Wat de timing ten goede komt. Eeftink werkt met professionele licht- en geluidsmensen en hoeft zich ook niet meer druk te maken over de onderhandelingen met de theaters, dat doet Roel Zweers. Helligen Hendrik overtuigt steeds meer. Ook al is het thema vrij simpel: het gemopper op zijn vrouw, het huwelijk, vakanties, werk, collega’s. En ook al klopt er van alles niet. Het donkere jasje, met daaronder slip-over en overhemd met stropdas met daarboven een geruite pet, doet denken aan een man van een jaar of zeventig. Maar de schelle stem van zijn vrouw verraadt een veertiger. Bovendien danst Hendrik als een jonge God. En op je zeventigste ga je toch ook niet meer kamperen? Het publiek pikt echter alles, want er wordt om me heen heel hard gelachen om de foute, vrouwonvriendelijke en hier en daar seksistische grappen. Bij zijn “Heb je niks om aan te trekken?” wijst hij naar zijn kruis. Het wordt geaccepteerd. Omdat Hendrik zegt wat we allemaal wel eens denken, wordt er geopperd. Persoonlijk vind ik Hendrik op zijn best met van die typische Twentse absurdistische humor. Veel mensen lachen niet om Hendrik maar met Hendrik, net als vroeger met Archie Bunker, die ook vaak hellig was … Helligen Hendrik is het niveau van de Twentse en Sallandse Kulturhuzen ontgroeid. Toch zal hij ook daar in het nieuwe seizoen weer te vinden zijn. Want Hendrik uit Goor/Twente vergeet niet waar hij vandaan komt…